Ձեռքի Մատի Պանարիցիում․ Լուսանկարները և Բուժումը
Մատի աննշան վնասվածքը կամ փուշը կարող է վերաճել թարախապարկի, որը թափանցում է մինչև ոսկորները։ Նման բորբոքային գործընթացը կոչվում է ձեռքի մատի պանարիցիում․ լուսանկարները կօգնեն ավելի ճիշտ հասկանալ ախտանշանները։ Ինչո՞ւ է զարգանում բորբոքային գործընթացը։ Ինչպե՞ս արագ և անվտանգ կարելի է ազատվել պանարիցիումից։
Հիվանդության առաջացման պատճառները
Պանարիցիումի զարգացումը կարող է սկսել ցանկացած վնասվածքներից, քերծվածքներից, եղունգի ծլեպից և փշից։ Վնասված մաշկային հյուվածքների միջոցով օրգանիզմ են ներթափանցում պաթոգեն միկրոօրգանիզմներ՝ ստաֆիլոկոկ, ստրեպտոկոկ, տարբեր ձողիկներ և սնկեր։
Թարախային բորբոքումը զարգանում է վնասվածք ստացած մատի պատշաճ ախտահանման բացակայության դեպքում։ Կան որոշակի կատեգորիայի մարդիկ, որոնց մոտ պանարիցիումի զարգացման հավանականությունը շատ բարձր է:
Նպաստող գործոններ․
- շաքարախտը;
- հիվանդությունները, որոնք ուղեկցվում են առաջնային կամ երկրորդային իմունոդեֆիցիտով;
- վերջույթների արյանն շրջանառության պաթոլոգիական փոփոխությունների առկայությունը;
- վիտամինների պակասը;
- եղունգների սնկային հիվանդությունները;
- ներաճած եղունգները։
Թարախային գործընթացները մատի ճարպային հյուսվածքներում զարգանում են շատ արագ և տարածվում են մոտակա հյուսվածքներում։ Բջջաթելի յուրահատուկ կառուցվածքը թույլ է տալիս բորբոքմանը խորը ներթափանցել։
Պանարիցիումը դասակարգվում է МКБ-10 – L00-L08 (մաշկի և ենթամաշկային ճարպի վարակ), L03.0 (դաստակի և ոտնաթաթի մատների թարախային բորբոքում)։
Հիմնական ախտանիշները և տեսքը
Պանարիցիումն ունի տարբեր ձևեր, որոնք կախված են հյուսվածքներում թարախային գործընթացի ներթափանցման աստիճանից, բորբոքման օջախի տեղակայման վայրերից: Ինչպիսի՞ն են լինում պանարիցիումի տեսակները։
Պանարիցիումի ընդհանուր նշաններ․
- վնասված մատի ցավ՝ ճնշող և կրակող բնույթի;
- ուժեղ այտուցներ վնասվածքի տեղում;
- բորբոքային գործընթաց՝ բնութագրվող մաշկային հյուսվածքների ուժեղ կարմրությամբ;
- մատի շարժունակության կորուստ։
Կարևոր է․ թարախային բորբոքումը հարկավոր է հնարավորինս արագ բուժել, սկզբնական փուլում դա կարելի է անել նաև տնական միջոցներով։ Սակայն զարգացման ավելի ուշ փուլերում առանց վիրահատական միջամտության անհնար է։
Մաշկային պանարիցիումի դեպքում այտուցները և կարմրություն ուղեկցվում են 1-3 փուչիկներով, որոնք կուտակում են դեղնասպիտակ հեղուկ։ Այդ վայրում զգացվում է առավել ուժեղ ցավ։
Ենթամաշկային պանարիցիումը փոքր լուսավոր կետի տեսք ունի, կարմրությունը և այտուցները ունեն անորոշ, շաղված տեսք, ախտահարում են մատի մեծ մակերես։ Պարոնիխիայի դեպքում բորբոքային գործընթացի նշանները կազմավորվում են եղունգների ներքևի մասում կամ որևէ կողմում։
Եթե թարախը ներթափանցում է եղունգի ստորին շերտեր, զարգանում է ենթաեղունգային պանարիցիում։ Վերին ֆալանգը կորցնում է շարժունակությունը ուժեղ այտուցվածության պատճառով, եղունգին դիպչելիս առաջանում է ուժեղ ցավ, եղունգների տակ կարելի է տեսնել թարախի կուտակումը։
Ոսկրային պանարիցիումը սկզբնական փուլում ենթամաշկային ձևի նախանշաններ ունի։ Բայց այտուցները աստիճանաբար մեծանում են, մատը զգալիորեն մեծանում է չափերով, ամբողջովին կորցնում է շարժունակությունը: Այս ձևն ուղեկցվում է ջերմաստիճանի բարձրացմամբ, ի հայտ են գալիս ուժեղ թունավորման նշաններ։ Ոսկրային թարախապարկը կարող է ինքնուրույն ծակվել․ մարդու վիճակը որոշակի ընթացքում կլավանա, բայց շուտով ախտանիշները կվերադառնան։ Նման նշանները բնորոշ են նաև ջլային պանարիցիումին։
Հոդային ձի դեպքում բորբոքման օջախը տեղայնացվում է հոդի շուրջ: Հիվանդությունը բնութագրվում է ուժեղ մշտական ցավով, որն ուժեղանում է մատի յուրաքանչյուր շարժմամբ։ Թարախապարկը կարող է նաև ինքնուրույն բացվել, բայց դա չի վկայում ապաքինման մասին։
Պանդակտիլիտ՝ պանարիցիումի առավել ծանր ձև է, բորբոքումը տարածվում է մատի բոլոր հյուսվածքների վրա, այն ձեռք է բերում կապտակարմիր երանգ, դառնում է փայլուն, խիստ մեծանում է ծավալը: Թարախը դուրս է գալիս ֆիստուլային ուղիների միջոցով, որոնք մեծ քանակությամբ առաջանում են վնասված մակերեսին։ Շոշափելիս լսելի է ենթամաշկի բջիջներին բնորոշ ճարճատյուն։
Պանարիցիումը կարող է ուղեկցվել տարբեր բարդություններով՝ սեպսիս, օստեոմելիտ։ Թարախը, մեծ քանակի կուտակումների դեպքում, սկսում է քայքայել մաշկը և ենթամաշկային հյուսվածքները, առավել հաճախ՝ մատի առաջին ֆալանգի շրջանում, զարգանում է ֆլեգմոնա, որը բուժելը բավականին դժվար է:
Պանարիցիում երեխաների մոտ
Մատների թարախային բորբոքումներ հաճախ հանդիպում են երեխաների մոտ․ նրանք հաճախ կրծում են եղունգները, վնասում են մատները խաղերի ժամանակ, շփվում են տնային կամ փողոցային կենդանիների հետ։ Թուլացած կամ ոչ ամբողջությամբ ձևավորված երեխայի իմունիտետը նպաստում է վերքի մեջ ներթափանցած օտարածին միկրոօրգանիզմների արագ բազմանալուն։
Կրծքի երեխայի մոտ պանարիցիում ախտորոշվում է հազվադեպ, քանի որ մատների վնասվածքների ռիսկը նրանց մոտ նվազագույն է։
Կրծքի երեխաների մոտ պանարիցիումի զարգացման պատճառները․
- ծննդաբերական վնասվածքներ;
- եղունգների սխալ կտրում;
- ներաճած եղունգներ;
- մատի ճզմում, սեղմում;
- ընտանի կենդանիների քերծվածքներ։
Կարևոր է․ կրծքի երեխաների մոտ հիմնականում առաջանում է մաշկային կամ եղունգին հարող պանարիցիում։ վարակի ներթափանցումը ավելի խորը շերտեր կանխելու համար բորբոքված մասը պետք է մշակել համապատասխան միջոցներով և դիմել բժշկի։
Բացի վնասված մատի վրա բորբոքման նշաններից, նորածինների մոտ պանարիցիումը կարող է առաջացնել ախորժակի կորուստ, հաճախակի բղկոց, քնի որակի վատացում։ Երեխաների մոտ հաճախ բարձրանում է ջերմությունը, նկատվում է ընդհանուր ինքնազգացողության վատթարացում։
Բուժման համար:
- Եթե թարախային բորբոքումներ չկան, ապա երեխաների բուժումը կարելի է անցկացնել տնային պայմաններում։ Լավ օգնում են սառը թրջոցները, աղային վաննաները։
- Լրացուցիչ պետք է մշակել բորբոքված հատվածները հակաբակտերիալ և հակասեպտիկ քսուքներով՝ Իխտիոլի, Լեվոմիկոլի քսուքներով։
Ավելի լավ է չձգձգել տնային բուժումը և դիմել բժշկի: Շատ դեպքերում շուտափույթ ապաքինման անհրաժեշտ է ընդունել անտիբիոտիկներ։ Եթե պանարիցիումը առաջացել է սնկային հիվանդությունների հետևանքով, պահանջվում է բուժում հակասնկային դեղերով: Ճիշտ ընտրել դեղամիջոցները կարող է միայն բժիշկը։
Բուժման կոնսերվատիվ մեթոդները
Պանարիցիումի բուժման սկզբնական փուլում կիրառում են մանգանակալիական լուծույթով վաննաներ, հակաբորբոքային և հակաբակտերիալ քսուքներ։
Արդյունավետ դեղորայքային միջոցներ:
- Դիմեկսիդ – 1:4 հարաբերակցությամբ ջրային լուծույթով պատրաստում են թրջոցներ;
- Ֆուրացիլին – օգտագործում են տաք վաննաերի համար, բորբոքված մատը պետք է առնվազն կես ժամ պահել գոլորշու վրա;
- Լինկոմիցին - լավագույն հակաբակտերիալ միջոցներից է պանարիցիումի բուժման համար՝ քսուքի, ներարկման լուծույթի կամ խմելու պատիճների տեսքով;
- Լևոմիկոլ – քսում են մաշկը գոլորշու վրա պահելուց հետո, միջոցը ոչնչացնում է բակտերիաները, արագացնում է վերքի բուժման գործընթացը;
- Վիշնևսկու քսուք – տարիներով ստուգված դեղ է յուրահատուկ հոտով, լավ հակասեպտիկ;
- Տետրացիկլինի քսուք – արդյունավետ օգնում է միայն վաղ փուլերում, կարող եք խառնել հավասար չափաբաժիններով հետ ցինկի մածուկի հետ։
Եթե նման թերապիան չի բերում արդյունքի, հիվանդի ջերմաստիճանը բարձրանում է, հայտնվել է թարախապալար, ապա անհրաժեշտ է անել վիրահատություն։ Իրականացվում է տեղային անզգայացումով, բժիշկը փոքր կտրվածքի միջոցով հեռացնում է մահացած հյուսվածքները, երբեմն՝ եղունգն ամբողջությամբ։ Ենթամաշկային կամ ավելի խորը տեղայնացման դեպքում կտրվածքի մեջ տեղադրում են դրենաժ, անպայման նշանակում են բուժում հակաբիոտիկներով՝ Ցեֆտրիակսոնն, Ցեֆտազիդիմ, Աուգմենտին։
Բուժման ընդհանուր տևողությունը՝ ոչ ավելի, քան 7 օր:
Ինչպես բուժել պանարիցիումը տնային պայմաններում
Պանարիցիումի առաջացման դեպքում անհրաժեշտ է դիմել բժշկի, բայց եթե նման հնարավորություն չկա, կամ հիվանդությունը գտնվում է նախնական փուլում, կարելի է անցկացնել նախնական բուժում տնային պայմաններում։
Առաջին օգնությունը պանարիցիումի դեպքում․
- Պատրաստել 15 գ աղի և 220 մլ տաք ջրի լուծույթ, օրը երեք անգամ մատը պահել դրա մեջ քառորդ ժամ։
- Պատրաստել Դիմեկսիդի լուծույթ 40 մլ եռացրած ջրով և 10 գ դեղով:
- Կտորի կամ բինտի մի հատված թրջել լուծույթում և փաթաթել բորբոքված մատը։
- Փաթաթանի վրա ցանել մանրացրած պենիցիլլին։
- Ամրացնել փաթաթանը պոլիէթիլենային տոպրակով և բինտով, չբացել մինչև հաջորդ աղային վաննայի ընդունումը։
Կարևոր է․ ժողովրդական միջոցները կարելի է կիրառել հիվանդության միայն սկզբնական փուլերում, քանի դեռ չի սկսվել խորքային հյուսվածքների ախտահարման գործընթացը։
Թրջոցների համար կարելի է օգտագործել նաև խառնուրդ 7 մլ սոճու եթերային յուղից և 3 գ Վիշնևսկու քսուքից։ Ստացված զանգվածը քսել բինտի վրա, փաթաթել ախտահարված մատին, 6-8 ժամ անց փոխել վիրակապը։
Հալվեն արդյունավետ միջոց է տարբեր բորբոքային գործընթացները բուժելու համար: Պետք է կտրել ստորին հյութեղ տերևներից, հեռացնել սուր ծայրը և մեկ կողմը։ Նրբորեն բաժանել տերևը 2 մասի ոչ մինչև վերջ, տեղադրել մատը կտրվածքի մեջ։ Փոխել տերևը պետք է յուրաքանչյուր 4 ժամը մեկ:
Պանարիցիումը ձեռքերի կամ ոտքերի մատերի հյուսվածքների բորբոքային, թարախային գործընթաց է: Եթե բուժումը չսկսել ճիշտ ժամանակին, կարող են զարգանալ վերջույթների ծանր պաթոլոգիաներ, երբեմն անհրաժեշտ է մի քանի ֆալանգի անդամահատում։ Հիվանդության զարգացումը կանխելու համար մաշկի բոլոր վնասվածքները և քերծվածքները պետք է անմիջապես մշակել դեղնուկի (зеленка) լուծույթով, սպիրտով, ջրածնի պերօքսիդով, ամրացնել մանրէասպան սպեղանի (бактерицидный пластырь):